گردوی ایرانی
24 Sep

چندلر

درخت گردوی چندلر (Juglans regia, (regia = royal)) یکی از محبوب‌ترین و پربارترین ارقام گردوی جهان است. این رقم در بسیاری از مناطق دنیا کشت شده و یکی از پر محصول‌ترین ارقام اصلاح شده گردو است. گردوی چندلر در سال ۱۹۷۹ توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا معرفی شد و به اسم اچ. چندلر، استاد گروه باغبانی دانشگاه  کالیفرنیا  نام‌گذاری شد. امروزه رقم چندلر به دلیل دیر گل‌دهی، تولید محصول بالا، مرغوبیت بالای مغز، مغز بسیار خوش‌طعم، و مقاومت در برابر بیماری یکی از بهترین ارقام گردو شناخته می‌شود.

رشد/تاج

چندلر یک درخت گردو با رشد متوسط است که به سمت بالا گسترش می‌یابد و تاج قوی و گنبدی شکل  دارد . ارتفاع چندلر معمولا به ۱۰ تا ۲۰ متر می‌رسد.
گونه چندلر دارای حجم تاج متوسط است و تاج نیمه ایستاده تولید می‌کند. قطر تاج بیشتر از ۱۸ تا ۲۰ متر است. 
چندلر قابلیت هرس به منظور کنترل رشد جهت برداشت‌های مکانیزه را داراست و هرس آن هر ساله در اوایل فصل ضروری است. معمولا شاخه‌های درخت را هرس می‌کنند تا عرض آن به حدود ۵ متر برسد. 
چندلر با شاخه‌های قوی که به طور متراکم با برگ پوشیده شده است مشخص می‌شود. برگ گردوی چندلر به صورت بیضی کشیده شده است. برگ‌های منفرد طولشان به ۷ تا ۱۰ سانتیمتر می‌رسد و چرمی و تا حدودی چرب و چسبنده هستند. در قسمت بالای تاج برگ‌ها به رنگ سبز روشن با طعم تلخ و ترش هستند. همچنین یک ویژگی جالب آن بوی ملایم بالزامیک است که از برگ‌ها می‌آید.
زمان گلدهی/ جوانه زدن برگ‌ها

چندلر دیر گل است. دوره گلدهی به موازات شاخ و برگ دادن درخت رخ می‌دهد. این زمان معمولا بین ۳ اردیبهشت و ۱۱ اردیبهشت است (بستگی به منطقه جغرافیایی دارد). دوره گلدهی به طور متوسط ۱۵ روز طول می‌کشد.
گل‌ها با اندازه کوچک و رنگ سبزشان متمایز می‌شوند. چندلر گونه‌ای هرمافرودیت است (ابتدا گل‌های نر شکوفه می‌دهند.). گل‌های نر زیر برگ‌ها جمع می‌شوند در صورتی که گل‌های ماده تکی هستند و در بالای شاخه‌های یک ساله رشد می‌کنند. اولین گل‌ها در سال اول پس از کاشت ظاهر می‌شوند.
از آنجایی که چندلر در اواخر بهار جوانه می‌زند، در برابر سرمای بهاره بسیار مقاوم است، بنابراین برای مکان‌هایی که در معرض خطر سرمای دیررس قرار دارند مناسب است.
چندلر نوعی گردوی گرما و آفتاب‌دوست است که در خاک‌های آهکی و غنی از مواد مغذی و در ارتفاعاتی تا ۱۲۰۰ متر از سطح دریا به خوبی رشد می‌کند.

گرده افشانی 
چندلر گیاه خود گرده افشان است ـ اما فرانکت و فرنت برای باروری بهتر گرده افشان‌هایی با ارجحیت بیشتر هستند. در یک باغ گردو ۹۰ تا ۹۷ درصد درختان باید چندلر باشند و ۳ تا ۱۰ درصد درختان باید فرانکت یا فرنت باشند.
محصول‌دهی
چندلر بالاترین محصول مغز را در میان انواع گردو دارد. این درخت گردو زودبارده است و محصول گردوی آن منظم و پربار است.
چندلر از گونه‌هایی است که بر روی جوانه‌های جانبی تولید میوه می‌کند، به این معنی که میوه‌ها نه تنها بر روی شاخه‌ اصلی، بلکه در شاخه‌های جانبی جوان نیز تشکیل می‌شوند. درخت گردو به دلیل دارا بودن این دو خصیصه، روی تمام شاخه بار می‌دهد و محصول با حجم بسیار بالایی دارد.
۸۰ تا ۹۰ درصد گردو بر روی شاخه‌های جانبی تشکیل می‌شود، این امر باعث می‌شود که درخت گردو در سال سوم یا چهارم پس از کاشت بار بدهد. یک باغ گردو با باردهی کامل معمولا ۴ تا ۵ تن گردو خشک در هر هکتار می‌دهد و بیشترین رکورد آن ۱۰ تن ثبت شده است.
یک باغدار می‌تواند ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم گردو از یک درخت جوان (۵ تا ۷ سال) و تا ۴۰ کیلوگرم گردو از یک درخت مسن (۹ تا ۱۰ سال) جمع‌آوری کند. یک درخت ۱۵ تا ۲۰ ساله می‌تواند تا ۱۵۰ کیلوگرم گردو بدهد.
کیفیت گردو
میوه‌های درخت گردوی چندلر از زیباترین و بهترین گردوها هستند. مغز گردو کشیده است و وزن آن به طور متوسط ۳/۶ گرم است. مغز آن به رنگ کرم روشن است. مغز دانه سبک است و پوسته را کاملا پر می‌کند (نسبت مغز ۴۴ درصد است). پوسته‌اش بسیار نازک و شیاردار با شکل بیضی است که به راحتی شکافته می‌شود و به همان نسبت صاف به نظر می‌رسد. مغزهای بیضی شکل و سبک و با پوسته صاف به وزن ۱۳ تا ۱۵ گرم می‌رسند.
۵۰ درصد وزن مغز را روغن تشکیل می‌دهد. گردوهای حاصل شده از درخت چندلر هم منحصر به فرد هستند و هم بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند و بازار فروش بالایی دارند. این مغز گردوی خوش طعم رایحه‌ا‌ی لطیف و مطبوع دارد و با مزه فوق‌العاده‌اش بسیار مطلوب است.  

زمان برداشت 
بهترین زمان برداشت این گونه گردو زمانی است که پوسته سبز بیرونی باز می‌شود و میوه‌های چوبی‌اش نمایان می‌شود. زمان برداشت معمولا بین اواخر شهریور تا اواخر مهر انجام می‌شود. 

مقاوم در برابر بیماری و سرما
چندلر رقم گردویی با مقاومت خوب در برابر بیماری‌هاست. این درخت گردو کاملا با آب و هوای محلی سازگار است و عملا در برابر سوختگی باکتریایی و آنتراکنوز مقاوم است. چندلر مقاومت خوبی در برابر سرمای دیررس دارد و مقاوم به گرما و خشکی است.

طرح کاشت
فواصل کشت متراکم گردوی چندلر ۵×۶ متر (۳۳۰ اصله در هکتار) است. فاصله مطلوب کشت آن ۵×۷ متر (۲۸۰ اصله در هکتار) می‌باشد. در این نوع طرح کشت، فاصله بین درختان گردو در هر ردیف کم است و فضای کافی بین ردیف‌ها برای ورود نور مطلوب می‌باشد. همچنین فضای بیشتر بین ردیف‌ها برای استفاده از ادوات کشاورزی و دسترسی آسان (درو، برداشت و غیره) بسیار مفید است.