اهمیت انتخاب نهال از نظر نوع و رقم مناسب برای احداث باغ گردو

انواع نهال

بطور کلی تولید نهال گردو در اقصی نقاط جهان با چهار روش  ۱) تولید نهال گردوی بذری ۲) تولید نهال گردوی پیوندی با پایه بذری ۳) تولید نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی ۴) تولید نهال گردوی کشت بافتی خود ریشه زا (بدون نیاز به پیوند) انجام می گیرد. این روشها هر یک مزایا و معایبی داشته که در ادامه بطور مختصر به آن اشاره خواهد شد.

مزایا و معایب نهال گردوی بذری:

این نوع نهال بعلت همسانی که بین اندام هوایی و ریشه وجود دارد استقرار راحت تری را در خاک داشته و به این سبب هزاران سال است که در نقاط مختلف کشت شده یا بطور اتفاقی روئیده است لیکن بعلت آنکه بذرها حاصل تلقیح گرده با تخمک میباشند و این گرده توسط باد به راحتی از گیاهی به گیاه دیگر منتقل میگردد دارای خصوصیات ژنتیکی متفاوتی هستند که عدم یکنواختی شدیدی در گیاهان یک باغ و همچنین محصول بدست آمده از آن را ایجاد می کند و بدین سبب است که نمیتوان از این نهالها برای تولید باغات صنعتی با هدف تولید محصول یکسان بهره جست. از بعد اقتصادی نهال گردوی بذری به جهت سهولت تولید ارزان ترین نهالی است که میتواند در اختیار باغدار قرار گیرد.

مزایا و معایب نهال گردوی پیوندی با پایه بذری:

این نوع نهال بعلت همسانی که در اندام هوایی آن وجود دارد چند دهه است که در کشورهای اروپایی و سایر کشورهای تولید کننده گردو مورد استفاده قرار می گیرد. در کشور عزیز ما ایران نیز حدود یک دهه از تولید این نوع نهال توسط نهالستانهای پیشرو کشور می گذرد. همسانی اندام هوایی این نهالها موجب تولید محصول یکنواخت تری شده و این مهم کمک به تولید انبوه گردوهایی با خصوصیات یکسان و به طبع آن تسهیل در امر بازرگانی این محصول کرده است. از معایب این روش تولید نهال میتوان به عدم یکنواختی ژنتیکی پایه ها (پایه های حاصل از بذر) و به طبع آن تفاوت در رفتار گیاه مقابل شرایط مختلف آب و هوایی و خاکی همچنین تفاوت در رشد و میوه دهی اشاره کرد بدین سان که پایه های بذری رفتار متفاوتی را نسبت به رشد پیوندک، عوامل بیماری زا، شوری خاک، سرما و گرمای محیط نشان می دهند. از دیگر معایب این روش میتوان به عدم تجانس پایه و پیوندک، آسیب پذیر بودن گیاه در نقطه پیوند، مشکلات ناشی از زخم پیوند از نظر انتقال آلودگی و مرگ پیوندک همچنین حساس بودن این نهالها نسبت به بیماری ویروسی پیچیدگی برگ اشاره کرد. از بعد اقتصادی نهال گردوی پیوندی با پایه بذری به جهت سهولت تولید پایه از یک طرف، تهیه پیوندک و پروسه پیوند زنی و عدم گیرایی درصد قابل توجهی از پیوندها از طرف دیگر قیمت بالاتری نسبت به نهال بذری و قیمت پایین تری نسبت به نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی داشته لیکن مزایای آن موجب گردیده که از اقبال بیشتری نزد باغداران برخوردار گردد.

مزایا و معایب نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی

با توجه به اینکه این نوع نهال از پایه کشت بافتی بهره میبرد و این نوع پایه ها دارای خصوصیات ژنتیکی یکسانی هستند، میتوان قاطعانه گفت که نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی ضمن حفظ تمام مزایای نهالهای پیوندی با پایه بذری بخش بزرگی از مشکلات آن از قبیل رفتار متفاوت پایه نسبت به گیرایی و رشد پیوندک را حذف کرده همچنین به جهت یکسان بودن خصوصیات ژنتیکی میتوان تعریف مشخصی را نسبت به مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی متفاوت، شوری خاک، عوامل بیماری زا و ... برای آن بیان نمود اما کماکان مشکلاتی از قبیل آسیب پذیر بودن گیاه در نقطه پیوند، مشکلات ناشی از زخم پیوند از نظر انتقال آلودگی، مرگ پیوندک و همچنین حساس بودن این نهالها نسبت به بیماری ویروسی پیچیدگی برگ وجود دارد. از بعد اقتصادی نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی به جهت هزینه های مربوط به  تولید پایه در آزمایشگاه (پیچیدگی تکنولوژی تولید) قیمت بالاتری نسبت به نهال گردوی پیوندی با پایه بذری داشته لیکن مزایای آن موجب گردیده که قسمت عمده ای از باغداران قاره امریکا و اروپا به سمت آن تمایل نشان دهند.

مزایا و معایب نهال گردوی کشت بافتی خود ریشه زا (بدون نیاز به پیوند):

این نوع نهال با روش تکثیر مستقیم دارای خصوصیات ژنتیکی یکسان بوده (بر خلاف گیاهان حاصل از بذر) و این مهم باعث یکنواختی کمی و کیفی باغات احداث شده می گردد (تا کنون هیچگونه گزارشی مبنی بر ایجاد اختلال ژنتیکی در گیاهان کشت بافتی گردو با روش تکثیر مستقیم در دنیا ثبت نشده است). همسانی خصوصیات ژنتیکی این نوع گیاهان سبب همسانی کمی و کیفی میوه های حاصله در باغ می شود که مزیت بزرگی در ورود به بازارهای جهانی محسوب می شود. گیاهان گردوی کشت بافتی خود ریشه زا نیاز به پیوند ندارند بنابرین هماهنگی کاملی بین اندام هوایی و ریشه وجود دارد (بر خلاف گیاهان گردوی پیوندی) به این ترتیب مشکلات ناشی از پیوند که شامل عدم یکنواختی ژنتیکی پایه ها (در نهالهای پیوندی که با پایه بذری ازدیاد می یابند) عدم گیرایی با درصد بالای پیوندک، انتقال بیماری از طریق زخم ایجاد شده در محل پیوندک، کلروز (زردی) برگی ناشی از عدم تطابق پایه و پیوندک و ... در گیاهان کشت بافتی خود ریشه زا دیده نمی شود. این گیاهان در هنگام کشت فاقد هر گونه عامل بیماری زای قارچی، باکتریایی و ویروسی هستند و بعلت همسانی ریشه گیاه با اندام هوایی، بیماری ویروسی پیچیدگی برگ که معمولا از طریق تاج گیاه به درخت وارد شده و در گیاهان پیوندی با تجمع در محل پیوندک سبب خشکیدگی تاج می شود را به راحتی پشت سر می گذارند. از معایب گیاهان گردوی کشت بافتی خود ریشه زا میتوان به نیاز این گیاهان به خاکهای سبک برای استقرار اولیه اشاره کرد که آن نیز با اصلاح خاکهای سنگین در محل کاشت نهال توسط باغداران قابل جبران خواهد بود. این گیاهان بطور معمول در سال چهارم بعد از استقرار در محل اصلی شروع به باردهی کرده و تا سال ششم به باردهی اقتصادی میرسند. توصیه می گردد که چنانچه قبل از سال چهارم گیاه شروع به گلدهی کرد با حذف گلها به گیاه کمک کرده تا به حداکثر رشد رویشی خود برسد.  از بعد اقتصادی هزینه تولید نهال گردوی کشت بافتی خود ریشه زا (بدون نیاز به پیوند) به جهت هزینه های مربوط به  تولید در آزمایشگاه (پیچیدگی بسیار بالای تکنولوژی تولید) نسبت به تولید پایه های کشت بافتی گردو (پایه ولاچ) بالاتر بوده، لیکن به جهت عدم نیاز به تهیه پیوندک و پروسه پیوند زنی و ... قیمت کمتری را نسبت به نهال گردوی پیوندی با پایه کشت بافتی داشته و به این جهت باغداران در هر نقطه از جهان که این نوع نهال تولید و عرضه گردد به سمت آن تمایل نشان می دهند.

ارقام تولیدی

رقم چندلر

این رقم از محبوب‌ترین ارقام گردوی جهان است که در بسیاری از مناطق دنیا کشت شده و یکی از پر محصول‌ترین ارقام اصلاح شده گردو است. گردوی چندلر در سال ۱۹۷۹ توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا معرفی شد و به اسم اچ. چندلر، استاد گروه باغبانی دانشگاه  کالیفرنیا  نام‌گذاری شد. امروزه رقم چندلر به دلیل مقاومت بالا در برابر بیماری، گل‌دهی دیر، تولید محصول بالا، مرغوبیت بالای مغز به لحاظ طعم و رنگ روشن آن یکی از بهترین ارقام گردو شناخته می‌شود.

مزایا

درخت گردوی چندلر به عنوان یک گونه مقاوم و انطباق‌پذیر با شرایط محیطی مختلف شناخته شده، این رقم دارای ویژگیهای خاص و مزایای قابل توجهی می باشد که از آن جمله میتوان به زود بازده بودن آن، مقاوم بودن آن در شرایط آب و هوایی مختلف و تحمل به کم آبی اشاره کرد. این درخت در مقایسه با سایر درختان گردو سریعتربالغ شده و میوه‌دهی خود را آغاز می‌کند. بطور کلی میتوان گفت که این رقم گرما دوست بوده و در خاکهای آهکی و غنی از مواد مغذی و تا ارتفاع  ۱۳۰۰ متر از سطح دریا بیشترین رشد خود را خواهد داشت.

رشد تاج

این رقم در مقایسه با سایر ارقام گردو از نظر اندازه متوسط محسوب شده، به سمت بالا گسترش می یابد و دارای تاجی قوی و گنبدی است و ارتفاع آن معمولا به ۱۰ تا ۲۰ متر می‌رسد. از آنجا که میوه دهی آن بصورت لترال یا جانبی است قابلیت هرس بمنظور کنترل رشد جهت برداشت های مکانیزه را داراست. برگ درخت چندلر منفرد و بصورت بیضی کشیده است.

زمان گلدهی و جوانه ‌زنی برگ‌ها

این رقم دیر گل بوده و دوره گلدهی آن به موازات شاخ و برگ دادن درخت است. این زمان معمولا در اوایل اردیبهشت ماه و بسته به منطقه جغرافیایی کشت کمی زودتر یا دیرتر می باشد. دوره گلدهی آن به طور متوسط ۱۵ روز طول می‌کشد. گل‌ها با اندازه کوچک و رنگ سبزشان متمایز می‌شوند. چندلر گونه‌ای هرمافرودیت (دو جنسی) است، ابتدا گل‌های نر شکوفه می‌دهند و بعد از آن گلهای ماده. گل‌های نر زیر برگ‌ها جمع می‌شوند در صورتی که گل‌های ماده تکی هستند و در بالای شاخه‌های یک ساله رشد می‌کنند. این گلها در اواخر بهار جوانه می زنند و بهمین دلیل از سرمای بهاره عبور کرده برای مکان هایی که در معرض سرمای دیر رس قرار دارند بسیار مناسب است.

گرده افشانی

این رقم خود گرده افشان است لیکن با توجه به تاخیری که در رسیدن گلهای ماده نسبت به گلهای نر همان درخت وجود دارد برای باردهی بهتر و رسیدن به یک محصول تجاری نیاز است که تلقیح با استفاده از ارقام گرده افشان نظیر فرانکت و فرنت به میزان ۷ تا ۸ درصد از کل درختان باغ صورت گیرد.

باردهی

این رقم بالاترین محصول مغز را در میان انواع گردوی تجاری و تعریف شده دارد. این درخت زودبارده بوده و محصول گردوی آن منظم و پربارمی باشد. چندلر از گونه‌هایی است که بر روی جوانه‌های جانبی تولید میوه می‌کند، به این معنی که میوه‌ها نه تنها بر روی شاخه‌ اصلی، بلکه در شاخه‌های جانبی جوان نیز تشکیل می‌شوند. بر اساس گزارشات ثبت شده یک باغ گردو با باردهی کامل معمولا ۴ تا ۶ تن گردو خشک در هر هکتار می‌دهد (بیشترین رکورد آن ۱۰ تن ثبت شده است).

کیفیت گردو

این رقم گردو نسبتا کشیده، وزن متوسط با پوسته چوبی آن حدود ۸ گرم می باشد. نسبت مغز گردو به کل ۴۸ درصد و میزان چربی موجود در مغز ۴۲ درصد است. مغز پوسته را کاملا پر کرده و به رنگ کرم روشن است. پوسته نازک و شیار دار بشکل بیضی است که به راحتی شکافته می شود. گردوی چندلر دارای طعم و رایحه ای بازار پسند است.

زمان برداشت

زمان برداشت محصول در این رقم به منطقه کشت و شرایط آب و هوایی بستگی داشته و معمولا از اواخر شهریور ماه شروع و تا اواخر مهرماه ادامه دارد. بهترین زمان برداشت وقتی است که پوسته سبز بیرونی شکافته شده و میوه های چوبی نمایان می شود.

میزان مقاومت در برابر بیماریها و شرایط محیطی

این رقم علاوه بر مقاومتی که در برابر سرمای دیر رس بهاره دارد در مقابل گرما و سرما سالانه نیز مقاوم بوده و بخوبی آنرا تحمل می کند همچنین بررسی های میدانی نشان داده که درخت گردو رقم چندلر در مقابل بیماریهای سوختگی باکتریای و آنتراکنوز مقاوم است.

طرح کاشت

فاصله کشت در بین ردیف ها و همچنین بر روی ردیفها در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده و کارشناسان هر منطقه توصیه خاص همان منطقه را ارائه می نمایند. بنظر میرسد که فاصله کشت در شرایط نوری کشور ما  ۵×۷ متر (۲۸۰ اصله در هکتار) بنحوی که فاصله ردیفها ۷ متر (در جهت شمال به جنوب) و فاصله بین گیاهان در هر ردیف ۵ متر، مطلوب می باشد. فضای بیشتر بین ردیف ها برای استفاده از ادوات کشاورزی برای باغات مکانیزه بسیار حائز اهمیت است.

رقم فرنور

رقم فرنور یکی از مهمترین ارقام گردواست که از تلاقی دو رقم لارا و فرنت بدست آمده و منشا آن کشور فرانسه می باشد.

مزایا

درخت گردوی فرنور مزایای زیادی دارد که از آن جمله میتوان به تولید بالا، گلدهی دیر (گلدهی آن حتی از چندلر نیز دیرتر می باشد)، زود باردهی، مقاومت خوب در برابر سرما همچنین مقاومت بالا در برابر  بیماریهای باکتریای و قارچی اشاره کرد. مغز آن دارای طعمی فوق العاده و رنگی روشن است و بهمین دلایل از سوی باغداران در اقصی نقاط جهان مناسب برای کشت تجاری تشخیص داده شده است.

رشد تاج

درخت گردو رقم فرنور در مقایسه با سایر ارقام گردو از نظر اندازه متوسط محسوب شده، فرم رشد آن عمودی با شاخه های جانبی کوتاه است که از تنه اصلی منشعب شده، ارتفاع آن معمولا به حدود ۱۰ متر می‌رسد. این رقم دارای برگهایی کشیده و معطر بطول تقریبی ۲۵ سانتیمتر می باشد که بطور متناوب از یکدیگر قرار دارند.

زمان گلدهی و جوانه ‌زنی برگ‌ها

این رقم دیر گل بوده و دوره گلدهی آن به موازات شاخ و برگ دادن درخت و حدودا دوازده روز است. این زمان معمولا در اواسط اردیبهشت ماه و بسته به منطقه جغرافیایی کشت کمی زودتر یا دیرتر می باشد. فرنور گونه‌ای هرمافرودیت (دو جنسی) است، ابتدا گل‌های نر شکوفه می‌دهند و بعد از آن گلهای ماده. گل‌های نر سبز و بصورت شاتون هستند، گل‌های ماده را میتوان هم در انتهای شاخه و هم بصورت فرعی روی شاخه های اصلی یافت. این گلها منفرد هستند و در بالای شاخه‌های یک ساله رشد می‌کنند. جوانه زدن دیر هنگام فرنور آن را برای مکانهایی که مستعد سرمای دیررس هستند مناسب می کند.

گرده افشانی

این رقم تا حدی خود گرده افشان است ولی نزدیکی آن به یک رقم گرده افشان دیگر کمک زیادی در رسیدن به باردهی بهتر و تولید یک محصول تجاری می کند. تلقیح با استفاده از ارقام گرده افشان نظیر فرانکت و فرنت به میزان ۷ تا ۸ درصد از کل درختان باغ صورت گیرد.

باردهی

این رقم پر محصول و زود بارده محسوب می گردد، محصول گردوی آن پربارمی باشد. فرنور از گونه‌هایی است که بر روی جوانه‌های جانبی تولید میوه می‌کند، به این معنی که میوه‌ها نه تنها بر روی شاخه‌ اصلی، بلکه در شاخه‌های جانبی نیز تشکیل می‌شوند. بر اساس گزارشات ثبت شده یک باغ گردو با باردهی کامل معمولا حدود ۴ تن گردو خشک در هر هکتار می‌دهد.

کیفیت گردو

این رقم گردو نسبتا کشیده، وزن متوسط با پوسته چوبی آن حدود ۱۰ گرم می باشد. بیشتر از ۶۰ درصد مغزها طولی بیش از ۳۲ میلیمتر دارند و نسبت مغز گردو به کل ۴۴ درصد است. مغز پوسته را کاملا پر کرده و به رنگ زرد روشن و شفاف است. گردوی فرنور دارای طعم و رایحه ای بازار پسند است.

زمان برداشت

زمان برداشت محصول در این رقم به منطقه کشت و شرایط آب و هوایی بستگی داشته و معمولا از اواخر شهریور ماه شروع و تا اواخر مهرماه ادامه دارد. این زمان بسته به منطقه کشت و تغذیه گیاه میتواند کمی زودتر یا کمی دیرتر باشد.

میزان مقاومت در برابر بیماریها و شرایط محیطی

این رقم علاوه بر مقاومتی که در برابر سرمای دیر رس بهاره دارد در مقابل گرما و سرما سالانه نیز مقاوم بوده و بخوبی آنرا تحمل می کند همچنین بررسی های میدانی نشان داده که درخت گردو رقم فرنور نیز در مقابل بیماریهای سوختگی باکتریای و آنتراکنوز مقاوم است.

طرح کاشت

فاصله کشت در بین ردیف ها و همچنین بر روی ردیفها در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده و کارشناسان هر منطقه توصیه خاص همان منطقه را ارائه می نمایند. بنظر میرسد که فاصله کشت در شرایط نوری کشور ما  ۵×۷ متر (۲۸۰ اصله در هکتار) بنحوی که فاصله ردیفها ۷ متر (در جهت شمال به جنوب) و فاصله بین گیاهان در هر ردیف ۵ متر، مطلوب می باشد. فضای بیشتر بین ردیف ها برای استفاده از ادوات کشاورزی برای باغات مکانیزه بسیار حائز اهمیت است. با توجه به وضعیت تاج گیاه در رقم فرنور در باغاتی که عملیات داشت و برداشت مکانیزه نیست میتوان فاصله بین ردیف ها را به ۶ متر کاهش داد.

رقم لیورمور

درخت گردو رقم لیورمور در سال ۱۹۹۱ بنام رابرت لیورمور در دانشگاه دیویس کالیفرنیا نامگذاری شد. این رقم از تلاقی دو رقم هاوارد بعنوان والد ماده که مغز آن دارای پوسته ای معمولی و قهوه ای رنگ است و رقم  (UC86-11)بعنوان والد نر که دارای مغزی با پوسته نازک قرمز رنگ است، بدست آمد. باید متذکر شد که علاوه بر طعم خوب، رنگ قرمز پوسته ای که بر روی مغز گردو کشیده شده آنرا جذاب و بازار پسند کرده است.

رشد تاج

درخت گردو رقم لیورمور بطور طبیعی دارای تاجی منظم با رشدی زیاد است بنحوی که یک درخت سه ساله میتواند به ارتفاع ۵ تا ۶ متر با قطر تاج حدودا ۳ متر برسد. ارتفاع یک درخت بالغ گردو رقم لیورمور به ۱۰ تا ۱۸ متر می رسد. از ویژگیهای این رقم شاخ و برگ  سبز تیره آن استُ هر برگ آن متشکل از ۵ تا ۹ برگچه با طول ۴۰ سانتیمتر و عرض ۲۵ سانتیمتر است.

زمان گلدهی و جوانه ‌زنی برگ‌ها

این رقم دیر گل بوده و اولین شکوفه ها روی درخت دو ساله ظاهر می شود. دوره گلدهی آن بسته به منطقه جغرافیایی کشت شبیه درخت گردو رقم چندلر است.

گرده افشانی

این رقم تا حدی خود گرده افشان است ولی نزدیکی آن به یک رقم گرده افشان دیگر کمک زیادی در رسیدن به باردهی بهتر و تولید یک محصول تجاری می کند.

باردهی

این رقم زود رس است یعنی از سال دوم شروع به باردهی می کند و محصول آن پر بار و منظم است. بیشترین بار (حدود ۹۰ درصد) بر روی جوانه های جانبی تشکیل می شود.

کیفیت گردو

این رقم گردو از نظر اندازه متوسط ، دارای مغزهایی با پوسته قرمز روشن است. رنگ قرمز آن برای تزئین کیک و آجیل بسیار مناسب می باشد. مغز آن پوسته را کاملا پر می کند و به راحتی از پوسته جدا می گردد همچنین نسبت مغز گردو به کل  ۴۷ تا ۵۰ درصد است.

زمان برداشت

زمان برداشت محصول در این رقم به منطقه کشت و شرایط آب و هوایی بستگی داشته و معمولا از اواخر شهریور ماه شروع و تا اوایل آبان ماه ادامه دارد. این زمان بسته به منطقه کشت و تغذیه گیاه میتواند کمی زودتر یا کمی دیرتر باشد.

میزان مقاومت در برابر بیماریها و شرایط محیطی

این رقم بدلیل گلدهی دیر سرمای دیر رس بهاره را تحمل کرده همچنین در مقابل بیماریهای سوختگی باکتریای و آنتراکنوز مقاوم است.

طرح کاشت

فاصله کشت در بین ردیف ها و همچنین بر روی ردیفها در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده و کارشناسان هر منطقه توصیه خاص همان منطقه را ارائه می نمایند. بنظر میرسد که فاصله کشت در شرایط نوری کشور ما  ۵×۷ متر (۲۸۰ اصله در هکتار) بنحوی که فاصله ردیفها ۷ متر (در جهت شمال به جنوب) و فاصله بین گیاهان در هر ردیف ۵ متر، مطلوب می باشد. فضای بیشتر بین ردیف ها برای استفاده از ادوات کشاورزی برای باغات مکانیزه بسیار حائز اهمیت است. با توجه به وضعیت تاج گیاه در رقم لیورمور در باغاتی که عملیات داشت و برداشت مکانیزه نیست میتوان فاصله بین ردیف ها را به ۶ متر کاهش داد.

پایه ولاچ

پایه ولاچ اولین پایه کلون شده (کشت بافتی) گردو است که از دهه ۱۹۹۰ میلادی در آمریکا ازدیاد یافته و بصورت گسترده بعنوان پایه کشت بافتی گردو در اقصی نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرد. درخت مادری آن در مزرعه ای بهمین نام در شمال کالیفرنیا بیش از صد سال سن داشته و قطر تنه آن هم اکنون به بیش از ده متر می رسد. پایه ولاچ که از تلاقی دو گردوی ایرانی و گردوی سیاه ایجاد شده بسیار قوی بوده، در برابر خاکهای سنگین مقاوم است و رقم های پیوند شده بر روی آن را قادر می سازد که میوه های بیشتر و درشت تری تولید کنند. به جهت نیاز سرمایی کم قادر است که هم در مناطق گرمسیر و هم در مناطق سردسیر بخوبی رشد نماید. این پایه به جهت قدرت زیاد ریشه نسبت به عوامل بیماری زای خاکی مقاوم لیکن در برابر نماتد حساس می باشد. امروزه بیش از ۸۰ درصد از گردوهای پیوندی کشت شده در جهان بر روی این پایه کشت بافتی قرار دارند.

دکتر شهریار حسامی

مدیر مرکز لابراتوار کشت بافت حسامی

کشت گردو به صورت بذری در یک هکتار زمین، یک و نیم تن محصول را به همراه دارد در حالیکه با استفاده از این تکنولوژی می توان بیش از پنج تن گردو برداشت کرد.